Día de la Madre

W 1925 roku poeta z Walencji Julio Menéndez García opublikował „Hymn do Matki” (hiszp. Himno a la Madre) w formie ulotki, na której zaproponował ustanowienie Dnia Matki we wszystkich krajach hispanojęzycznych. Pomysłów na datę było kilka i finalnie niemal każdy kraj hispanojęzyczny świętuje ten dzień kiedy indziej. Jednak idea jest wszędzie taka sama – wyrażenie szacunku i wdzięczności matkom za ich poświęcenie, ciężką pracę i bezwarunkową miłość.

Pierwszym impulsem do ustanowienia Dnia Matki w Hiszpanii była praca Julia Menéndeza Garcíi zatytułowana "Hymn do Matki" (1925), którą kieruje do władz, kleru i prasy. Na okładce widnieje napis "honremos a nuestras madres" ('czcijmy nasze matki').
Dzień Matki to dobra okazja, żeby docenić nasze mamy. Producenci prześcigają się w pomysłach na najbardziej oryginalne prezenty, ale ciągle najbardziej popularnym z nich pozostaje bukiet kwiatów.
Źródło zdjęcia: kbza - pl.freepik.com

Bohaterki z La Coronilla

W Boliwii Dzień Matki to 27 maja i jest to jednocześnie upamiętnienie tzw. Heroínas de la Coronilla czyli Bohaterek z Coronilli. Była to grupa kobiet, która walczyła o niepodległość kraju. 27 maja 1812 roku walczący po stronie rojalistów generał José Manuel de Goyeneche zaatakował miasto Cochabamba w centrum kraju, żeby stłamsić tam ruchy narodowowyzwoleńcze. Pozostając bez pomocy ze strony wojska grupa kobiet pod dowództwem lokalnej arystokratki Manueli Gandarillas postanowiła dać odpór atakującym je Hiszpanom. Starcie miało miejsce w La Coronilla, w dolinie na peryferiach miasta. Żołnierze hiszpańscy zwyciężyli bitwę, ale w hołdzie za waleczność i poświęcenie kobiet dzień 27 maja został ustanowiony w Boliwii Dniem Matki.

Kobiety z la Coronilla reprezentują macierzyństwo gotowe do poświęceń, dające ochronę i broniące za wszelką cenę.
Źródło fotografii: commons.wikimedia.org.

Ideał matki z Nazaretu

W wielu krajach latynoskich ideał matki reprezentuje Matka Boska, stąd obchody Dnia Matki są ściśle powiązane ze świętami poświęconymi Maryi. W Argentynie W Meksyku Dzień Matki przypada na 10 maja i w wielu miejscowościach obchody tego dnia łączą się z celebracjami ku czci Matki Boskiej z Guadalupe. W Kostaryce oddaje się hołd macierzyństwu w dniu 15 sierpnia czyli w dniu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jest to dzień oficjalnie wolny od pracy. W Panamie matki świętują 8 grudnia czyli w dzień Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Początkowo Hiszpania również obchodziła Dzień Matki w grudniu, ale finalnie zdecydowała się na pierwszą niedzielę maja. W większości innych krajów Ameryki Południowej (Wenezuela, Chile, Kolumbia, Kuba i wiele innych) dzień ten świętuje się w drugą niedzielę maja. Jest to podyktowane głównie względami praktycznymi – najłatwiej jest zadbać o odpowiedni prezent i spędzić czas z mamą w dzień wolny od pracy.

Matka Boska jako ideał matki reprezentuje poświęcenie, cierpliwość i oddanie. Wiele krajów Ameryki Południowej łączy obchody Dnia Matki ze świętami poświęconymi Maryi. Na zdjęciu fragment obrazu przedstawiającego Matkę Bożą z Guadalupe. Źródło fotografii: commons.wikimedia.org.

„Ziemniaczki zostaw ale mięsko zjedz”

W każdym kraju z powodzeniem można by zrobić rozległą listę matczynych tekstów, które wypowiadane są w każdym domu. W krajach hispanojęzycznych matki są czułe i ochraniające, ale są również postaciami silnymi i lubiącymi porządek. Dlatego wiele z wypowiadanych przez nie zdań jest kąśliwych i ironicznych. Do najbardziej typowych należą:

1. „To nie hotel/restauracja” (hiszp. Esto no es un hotel/restaurante)

Tak matka kwituje poczynania swojej pociechy, która nie chce wykonywać obowiązków domowych lub marudzi przy jedzeniu.

2. „Nie ruszysz się stąd póki nie skończysz” (hiszp. No te paras de ahí hasta que termines)

Naturalnie zdanie to wypowiadane jest nad dzieckiem, które niechętnie grzebie widelcem w talerzu i nie chce dokończyć posiłku.

3. „Porozmawiamy w domu” (hiszp. En la casa hablamos)

Chyba najbardziej przerażające matczyne zdanie, które mrozi krew w żyłach nawet najbardziej odważnych.

4. „Żeby mi to było ostatni raz” (hiszp. Que sea la última vez)

Stanowcza prośba z ukrytą groźbą w tle.

5. „A jeśli twój kolega rzuci się w przepaść, to ty też?” (hiszp. Y si tu amigo se lanza por un barranco, ¿tú también lo haces?)

Zdanie wypowiadane wtedy, gdy tłumaczymy się z wybryku mówiąc, że zrobiliśmy to za namową kolegi. Najprawdopodobniej najbardziej rozpowszechniony sposób krytyki na świecie.

6. „Czekałam na ciebie 9 miesięcy, więc też możesz chwilę poczekać” (hiszp. Esperé por ti 9 meses, tú puedes esperar un ratico.)

Tak uspokajamy niecierpliwe dziecko dając mu do zrozumienia, że nic nie stanie się szybciej tylko dlatego, że ono bardzo tego chce.

7. „Mówię po chińsku czy co?” (hiszp. ¿Es que yo hablo chino o qué?)

Nie jest to bynajmniej pytanie lingwistyczne. Jest to typowa kąśliwa uwaga naszych mam kiedy dziecko nie rozumie polecenia za pierwszym razem lub nie chce go wykonać.

8. „Myślisz, że mam maszynkę do robienia pieniędzy?” (hiszp. ¿Tú crees que tengo una maquinita de hacer real?)

W powyższym zdaniu pojawia się słowo real była to bowiem waluta całej niemal Ameryki Południowej w czasach kolonizacji hiszpańskiej. Dziś w tych krajach używa się pesos (Kolumbia, Chile, Meksyk, Kuba), boliwarów (Wenezuela), guarani (Paragwaj), sol (Peru), colonów (Kostaryka) i innych walut, ale w języku zachował się real jako inne określenie na monetę/pieniądz. Pytanie jest to retoryczne i, jak możemy się domyślić, wskazuje na znaczną niechęć do obdarowania dziecka pieniędzmi, o które prosi.

Źródła:

1. El desconocido origen valenciano del Día de la Madre, 2019 [na:] lasprovincias.es (dostęp: 25.05.2021).
2. Día de la madre: países hispanos que no lo celebran el segundo domingo de mayo, 2018 [na:] torontohispano.com (dostęp: 25.05.2021).
3. Soto Parra N., Frases de madres venezolanas, 2020 [na:] zaperoqueando.blogspot.com (dostęp: 25.05.2021).
4. ¿Cuándo es el Día de la Madre en tu país?, 2021 [na:] cnnespanol.cnn.com (dostęp: 25.05.2021).
5. Źródło zdjęcia ilustrującego artykuł: wayhomestudio – pl.freepik.com