Boże Narodzenie wygląda nieco inaczej w każdym regionie Hiszpanii ale zawsze jest pełne pysznego jedzenia i zaskakujących niekiedy zwyczajów. W okresie świątecznym można dostać niezły zastrzyk gotówki albo przynajmniej objeść się słodyczami wybranymi z… pnia drzewa. Hiszpanie uwielbiają świętować, więc kiedy już nadarza się ku temu okazja, to nie może się to skończyć szybko. Większość z nich bierze wolne od 22 grudnia do 6 stycznia, a w tym czasie aż roi się od rodzinnych zabaw i niecodziennych tradycji.
Wygrać "Grubasa"
22 grudnia każda rodzina siada przed telewizorem i czeka na wyniki loterii bożonarodzeniowej. Tego dnia każdy ma nadzieję na „grubasa” (hiszp. el Gordo) czyli na nagrodę główną w wysokości kilkuset tysięcy euro. W loterii są też dziesiątki innych pomniejszych nagród pieniężnych, więc niektóre rodziny składają się na jeden kupon i wyczekują z niecierpliwością aż padnie ich szczęśliwy numer. Losowanie numerów na wizji spoczywa na barkach dwóch uczniów z prestiżowej szkoły imienia świętego Ildefonsa w Madrycie. Dzieci po wylosowaniu kuli z danym numerem wyśpiewują numer i kwotę wygranej przed zebraną w studio publicznością.
Kto załatwia się w szopce?
Popularnym zwyczajem jest robienie bożonarodzeniowej szopki, w której pojawiają się typowe postacie biblijne jak Maryja, świty Józef i dzieciątko Jesus oraz pastuszkowie. Nie może też zabraknąć betlejemskich zwierząt jak wół czy osioł. Kontrowersyjną za to postacią, która często zaskakuje obcokrajowców, jest tzw. caganer. Jest to kucająca z wypiętą pupą postać bez spodni, która schowana za jakimś krzaczkiem przypatruje się scence narodzin Chrystusa. Postać ta ma symbolizować dobrobyt i dostatek, a poszukiwanie jej w szopce jest jedną z ulubionych zabaw dzieci. Tradycyjnie jest to postać hiszpańskiego chłopa, ale coraz częściej można w sklepach zakupić caganera z głową znanego futbolisty, piosenkarza czy polityka.
Źródło ilustracji: Ratoncito Perez, CC0, via Wikimedia Commons
Święty Mikołaj vs uśmiechnięty pieniek
Prezenty pod hiszpańską choinką (hiszp. árbol de Navidad) zostawia ubrany w czerwono-biały strój brodacz, Papá Noel, który zazwyczaj przynosi dzieciom łakocie. Jednak z rozdawaniem tych najbardziej upragnionych prezentów dzieci muszą poczekać do 6 stycznia (hiszp. Día de Reyes). W Katalonii, wigilijne smakołyki może przynosić dzieciom również Caga Tío czyli uśmiechnięty drewniany pieniek. Tydzień przed Wigilią dzieci przygotowują specjalnie wydrążony w tym celu pień drzewa. Trzeba mu najpierw dorobić oczy i uśmiechniętą buzię, założyć czapkę i okryć kocem, żeby nie zmarzł. Tak przygotowany pieniek każdego dnia aż do Świąt futruje się czekoladkami, cukierkami i suszonymi owocami. W Wigilię dzieci pomagają najedzonemu tío pozbyć się nadmiaru łakoci przez uderzanie w niego patykami. Dzięki temu spod kocyka wylatują na ziemię wrzucone przez nie wcześniej słodycze. Tradycja ta może się kojarzyć nieco z meksykańską piniatą i ma symboliczne znaczenie: ten, kto chojnie obdarza innych, ten doczeka się w przyszłości sowitej zapłaty.
Źródło ilustracji: barcelonacheckin.com.
Na słodko i na słono
Na wigilijnym stole nie może zabraknąć pieczonego indyka z nadzieniem z bekonu, owoców lub pieczarek. Oczywiście nie małą popularnością cieszą się tradycyjne specjały hiszpańskiej kuchni: owoce morza i ryby, w tym nadziewane kalmary, pieczony morlesz i dorsz z kalafiorem. Po posiłku czas na słodkości, w tym ryż na mleku z cynamonem, marcepan, kruche ciasteczka polvorón, czy keks z bakaliami o nazwie panetón. Wśród nich wszystkich króluje turrón czyli rodzaj nugatu z migdałami i miodem. W niektórych rodzinach domownicy dzielą się nim jak opłatkiem podczas składania sobie życzeń.
Źródło ilustracji: wirestock - pl.freepik.com)
Źródła:
1. Boże Narodzenie w Hiszpanii – zwyczaje i kuchnia [na:] hiszpania-portal.pl (dostęp: 03.12.2020).
2. Kast M., La tradición del “Caga Tió” en Cataluña, 2019 [na:] descubrir.com (dostęp: 03.12.2020).
3. Las 10 recetas navideñas españolas más típicas [na:] navidad.es (dostęp: 03.12.2020).