W Ameryce Łacińskiej Wielki Tydzień (hiszp. la Semana Santa), jest kluczowym świętem dla wielu z ponad połowy ludności identyfikującej się z wiarą chrześcijańską. Świętowanie rozpoczyna się od Wielkiego Czwartku (hiszp. el Jueves Santo), upamiętniającego Ostatnią Wieczerzę Jezusa z apostołami. Wielki Piątek (hiszp. el Viernes Santo), jest dniem refleksji nad ukrzyżowaniem Chrystusa, który zgodnie z ewangelią zmartwychwstał w Niedzielę Wielkanocną, nazywaną obecnie el Domingo de Resurección. Chociaż te dni dla wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej mają wspólny wymiar religijny, wiele z nich obchodzi to święto w unikalny dla siebie sposób, nierzadko znacznie różniący się od tego jak obchodzimy Wielkanoc w Europie. Czy wiecie jak obchodzą Wielkanoc Meksykanie, Argentyńczycy, Kolumbijczycy, Salwadorczycy czy Boliwijczycy?
1. Meksyk
Wielkanoc w Meksyku sięga czasów podbojów hiszpańskich. Wówczas Hiszpanie organizowali przedstawienia biblijne, aby wprowadzić miejscowych w tradycję chrześcijańską. Mimo, że w Meksyku Wielki Tydzień, podobnie jak w Polsce, rozpoczyna się od Niedzieli Palmowej i obfituje w różnorodne uroczystości oraz zakończony jest Niedzielą Wielkanocną, połączenie katolicyzmu z tradycjami ludów prekolumbijskich doprowadziło do wielu obrzędów i świąt obchodzonych do dzisiaj. Jedną z nich jest procesja odtwarzająca mękę Chrystusa obchodzona w Wielki Piątek w dzielnicy Iztapalapa w stolicy. To masowe wydarzenie przyciąga miliony ludzi, którzy śledzą Pasję, prezentowaną w imponujących kostiumach i dekoracjach, często przygotowywanych z wyprzedzeniem przed Świętami Wielkanocnymi.
Z kolei, w miasteczku Taxco, niedaleko Mexico City, organizowana jest procesja Męki Pańskiej, w której uczestnicy biczują się i niosą ciężkie wiązki ciernistych gałęzi. W Wielką Niedzielę odbywa się również tradycyjne Palenie Judasza. Wtedy to ludzie z różnych rejonów tworzą figurki przedstawiające Judasza Iskariotę, diabła czy nawet lokalne postacie polityczne. Te figurki są następnie wieszane i podpalane w obecności tłumów widzów.
2. Argentyna
W Argentynie, Wielki Czwartek i Wielki Piątek to dni, które często są wolne od pracy i traktowane jako krótkie ferie. W tym okresie Argentyńczycy mają zwyczaj uczestniczenia w uroczystościach i spotkaniach rodzinnych, albo uprawiają tzw. mini turismo (pol. ‘mini turystyka’) i wybierają się w podróż po kraju. Tradycyjne argentyńskie potrawy zastępowane są rybami takimi jak dorsz (hiszp. bacalao), owocami morza. Nie obejdzie się również bez empanadas, czyli drożdżowych pierogów nadziewanych szpinakiem, kukurydzą lub serem. Wielkanoc w Argentynie rozpoczyna się uroczystą mszą świętą, po której większość rodzin zaczyna wspólne świętowanie. W tym dniu tradycyjne ciasto Rosca de Pascua z kremem i wiśniami. W praktycznie wszystkich prowincjach Argentyny Wielki Tydzień obfituje w procesje i msze święte, a najbardziej charakterystyczne uroczystości tego okresu odbywają się w północno-zachodniej części kraju, w prowincjach Salta i Tucumán.
3. Kolumbia
W Popayán, stolicy departamentu Cauca w Kolumbii, obchody Wielkiego Tygodnia mają głębokie korzenie w lokalnych tradycjach. To właśnie dla tego tzw. “Białego Miasta” charakterystyczne są wielkanocnego procesje, które mają swoje początki w XVI wieku, zaraz po jego oficjalnym założeniu. W trakcie tych procesji, noszone są przez tzw. carqueros platformy przedstawiające sceny związane z Zmartwychwstaniem Chrystusa. Bycie carguero to dziedziczna rola, przechodząca z pokolenia na pokolenie i uznawana za nic innego jak zaszczyt.
4. Salwador
W departamencie Sonsonate, na zachodzie Salwadoru, odbywa się unikalna procesja zwana Świętym Pogrzebaniem Chrystusa. Procesja rozpoczyna się w wieczór Wielkiego Piątku i trwa do poranka Wielkiej Soboty. Podczas tego wydarzenia, drogi procesyjne są ozdobione “dywanami” (hiszp. alfombras), które są prawdziwymi arcydziełami wykonanymi z kolorowych trocin, popiołu, gipsu i piasku, czasami również i kwiatów. Często organizowane są także konkursy na najpiękniejszy dywan.
5. Boliwia
W Boliwii coroczny zwyczaj wielkanocny, znany jest jako Kespiyariña i uznawany za jedno z najbardziej nietypowych świątecznych obchodów na świecie. To wydarzenie odbywa się w Wielki Piątek, w dniu śmierci Jezusa, na północ od stolicy, La Paz. Słowo Kespiyariña można przetłumaczyć jako “budzenie sąsiada” lub “krewnego”. Jest to tradycja “legalnej kradzieży”, ponieważ wierzy się, że w tym czasie Jezus nie żyje i nie obserwuje ludzi, więc nie ma nikogo, kto by ich potępił za takie działania. Dlatego też, w piątkowe popołudnie i w sobotę rano, wielu mieszkańców kradnie bydło od swoich sąsiadów lub nawet wchodzi na ich farmy, aby ukraść ziemniaki bez obaw o jakiekolwiek konsekwencje.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia otwierająca artykuł: autorstwa Ferchohashem – praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=146975977.
2. Wielkanoc w Ameryce Łacińskiej [na:] https://wyjechawszy.wordpress.com/2019/04/21/wielkanoc-w-ameryce-lacinskiej/ (24.03.2024).
3. Wielkanoc w krajach Ameryki Południowej [na:] http://iberoameryka.com/wielkanoc-w-krajach-ameryki-poludniowej/ (24.03.2024).
4. Wielkanoc w Meksyku [na:] https://www.just-a-travel.com/wielkanoc-w-meksyku/ (24.03.2024).