Gabriel García Márquez (właść. Gabriel José de la Concordia García Márquez), nazywany również przez przyjaciół „Gabo” to jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1982), a także twórca, który zapisał się w historii literatury dzięki swojemu monumentalnemu dziełu “Sto lat samotności” (hiszp. Cien años de soledad). Urodził się 6 marca 1927 roku w Aracatace, małym miasteczku w Kolumbii. Jego twórczość i styl pisarski w dużej mierze kształtowały wspomnienia z dzieciństwa oraz bogata kultura i historia regionu karaibskiego.
Kariera dziennikarska
García Márquez rozpoczął swoją karierę od dziennikarstwa w latach 40. XX wieku, jeszcze jako student prawa na Uniwersytecie Narodowym w Kolumbii. Jego pierwsze artykuły ukazały się w kolumbijskim dzienniku El Universal, gdzie zadebiutował jako młody reporter. Później pracował dla El Heraldo w Barranquilli, gdzie nawiązał kontakty z tzw. Grupą z Barranquilli – kręgiem intelektualistów i pisarzy, którzy wywarli ogromny wpływ na jego późniejszą karierę. Dziennikarstwo miało ogromny wpływ na styl pisania Garcíi Márqueza. Jego reportaże i artykuły cechowały się precyzyjnym językiem, dbałością o szczegóły oraz umiejętnością opowiadania skomplikowanych historii w przystępny sposób. Co ciekawe, Márquez zawsze uważał się za dziennikarza, a do pisania artykułów wracał nawet po światowym sukcesie „Stu lat samotności”.
Sto lat samotności
Przywoływana tu niejednokrotnie i nie bez powodu epicka powieść “Sto lat samotności”, a zarazem największe dzieło Márqueza, opublikowana po raz pierwszy w 1967 roku, stała się kluczowym przykładem realizmu magicznego (hiszp. realismo mágico) – stylu literackiego, który łączy elementy rzeczywistości z nadprzyrodzonymi wydarzeniami, zacierając między nimi granice oraz prezentując je jako naturalne i codzienne aspekty życia. Fabuła książki koncentruje się na losach rodziny Buendía na przestrzeni siedmiu pokoleń, mieszkającej w fikcyjnym miasteczku Macondo. Akcja rozpoczyna się od założenia Macondo przez José Arcadio Buendíę i jego żonę Ursulę. Para stara się stworzyć utopijne społeczeństwo, jednak ich potomkowie, nękani klątwą samotności i powtarzalnością błędów przodków, doświadczają różnorodnych dramatów. José Arcadio Buendía, głowa rodu, jest pełen ambicji i marzeń o postępie, ale z czasem popada w obłęd. Jego potomkowie również przeżywają niezwykłe i często tragiczne losy. “Sto lat samotności” przyniosło García Márquezowi międzynarodową sławę i uznanie krytyków literackich na całym świecie. Co więcej, to właśnie dzięki tej powieści zdobył on Nagrodę Nobla w 1982 roku, co uczyniło go jednym z najbardziej wpływowych pisarzy swoich czasów.
Boom latynoamerykański
Mówiąc o Márquezie, nie sposób wspomnieć o tzw. boomie latynoamerykańskim: zjawisku literackim, które miało miejsce w latach 60. i 70. XX wieku. Charakteryzowało się ono nagłym i szerokim zainteresowaniem literaturą Ameryki Łacińskiej na całym świecie. Ten okres był czasem, kiedy wielu latynoamerykańskich pisarzy, w tym „Gabo”, zdobyło międzynarodową sławę, a ich dzieła zaczęły być tłumaczone na wiele języków i wydawane w różnych krajach. Boom latynoamerykański wyróżniał się kilkoma kluczowymi cechami: po pierwsze, koncentrował się na wspomnianym już realizmie magicznym; a po drugie na eksperymentach formalnych – pisarze tego okresu często eksperymentowali z formą i strukturą narracyjną; a po trzecie, występuje w nich polityczno-społeczny kontekst, gdyż dzieła tego okresu często odnosiły się do dyktatury, rewolucji, nierówności społecznych, a także tożsamości kulturowej. Wśród głównych przedstawicieli boomu latynoamerykańskiego znaleźli się również Mario Vargas Llosa z Peru (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2010 roku), Julio Cortázar z Argentyny czy Carlos Fuentes z Meksyku. Dzięki temu okresowi, latynoamerykańska literatura stała się integralną częścią kanonu literatury światowej.
Widzimy się w sierpniu
Gabriel García Márquez zmarł 17 kwietnia 2014 roku w Meksyku. Po jego śmierci, świat literacki otrzymał niespodziankę w postaci niepublikowanej wcześniej powieści „En agosto nos vemos” (pol. Widzimy się w sierpniu), wydanej w 2024 roku przez synów autora, wbrew jego woli. Márquez miał zamiar zniszczyć rękopis tej książki, obawiając się, że nie spełnia ona jego wysokich standardów literackich. Powieść ta opowiada historię Any Magdaleny Bach, kobiety odwiedzającej co roku grób matki na małej karaibskiej wyspie, gdzie angażuje się w różne romanse, co prowadzi do głębokich refleksji nad miłością, samotnością i pamięcią. Decyzja o wydaniu książki spotkała się z mieszanymi reakcjami – z jednej strony uznano ją za cenne uzupełnienie literackiego dorobku Márqueza, z drugiej zaś pojawiły się głosy krytyki, że wydanie dzieła wbrew jego woli pogwałca wolę autora. Mimo kontrowersji, powieść ta wzbudziła duże zainteresowanie, pozwalając fanom i badaczom jeszcze raz zanurzyć się w magiczny świat stworzony przez kolumbijskiego noblistę.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia otwierająca artykuł: jacobin.com.
2. Gabriel García Márquez chciał zniszczyć swoją ostatnią powieść. Właśnie została wydana [na:] https://zwierciadlo.pl/kultura/539766,1,gabriel-garca-mrquez-chcial-zniszczyc-swoja-ostatnia-powiesc-wlasnie-zostala-wydana.read (08.07.2024).
3. Synowie Gabriela Garcíi Márqueza zdradzili ojca? Książka noblisty opublikowana pośmiertnie bez jego zgody [na:] https://wyborcza.pl/7,75517,30774760,spor-o-nowa-powiesc-gabriela-garcii-marqueza.html (08.07.2024).
4. Gabriel Garcia Marquez. Homer XX wieku [na:] https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2468848,Gabriel-Garcia-Marquez-Homer-XX-wieku (08.07.2024).
5. “Sto lat samotności”. Magiczne dzieło życia Gabriela Garcii Márqueza [na:] https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/3183042,Sto-lat-samotnosci-Magiczne-dzielo-zycia-Gabriela-Garcii-M%C3%A1rqueza (08.07.2024).
6. Gabriel Garcia Marquez – powieściopisarz z Macondo [na:] https://histmag.org/Gabriel-Garcia-Marquez-powiesciopisarz-z-Macondo-18579 (08.07.2024).