Zwykliśmy mówić, że ktoś jest łysy jak kolano, a Hiszpanie porównują bezwłosą głowę do wypolerowanej kuli bilardowej. Hiszpańskie ser más calvo que un bola de billar to dosłownie ‘być bardziej łysym niż kula do billarda’. Cóż za złośliwość, prawda?
Mówi się również, że „okazję maluje się łysą” (hiszp. la ocasión la pintan calva). To dziwne wyobrażenie bierze się z wizerunku mało znanej grecko-rzymskiej bogini Okazji. W wersji rzeźbiarza Fidiasza, jest to piękna kobieta wspierająca się na kuli symbolizującej niestałość i ciągły ruch, ze skrzydłami u kostek i nożem w dłoni. Bogini z przodu ma długie włosy opadające jej na twarz, podczas gdy z tyłu jest łysa. W ten sposób symbolicznie pokazywano, że okazję trzeba jak najszybciej łapać za włosy, bo inaczej ucieknie. Stąd mówimy również coger la ocasión por el copete/la melena/el pelo ‘łapać okazję za grzywę/długie włosy’.
Mówiąc ni tanto ni tan calvo (dosłownie: ani takie ani aż tak łyso) chcemy powiedzieć, że trzeba unikać skrajności. Ani nie chcemy mieć włosów do ziemi ani nie chcemy być łysi – ma być w sam raz. Można tak powiedzieć zarówno w kontekście ilości czegoś jak i jego jakości, tłumacząc że nie można w niczym przesadzić.
Źródła:
Buitrago A., Diccionario de dichos y frases hechas, 2007 (pod hasłem ” la ocasión la pintan calva “) [na:] academia.edu (dostęp: 11.08.2020).
Buitrago A., Diccionario de dichos y frases hechas, 2007 (pod hasłem “ni tanto ni tan calvo “) [na:] academia.edu (dostęp: 11.08.2020).