Umywać ręce jak Piłat (hiszp. lavarse las manos como Pilatos) to unikanie odpowiedzialności za kłopotliwą kwestię i wymiganie się od konsekwencji za podjęcie niepopularnej decyzji.
W Ewangelii według świętego Mateusza opisany jest proces skazania Jezusa na śmierć, w którym bierze udział namiestnik nazywany Poncjuszem Piłatem. Zgodnie z tradycją w dzień świąteczny jeden z więźniów mógł zostać wypuszczony na wolność na życzenie tłumu i uniknąć w ten sposób egzekucji. Piłat zadał więc pytanie zebranemu tłumowi czy powinien uwolnić Jezusa czy Barabasza, oskarżonego o morderstwo. Tłum jednogłośnie domagał się uwolnienia Barabasza i skazania Jezusa na śmierć. Piłat czuł się w obowiązku aby uszanować wolę ludu, ale ponieważ się z nią nie zgadzał, symbolicznie postanowił „umyć ręce”:
Piłat widząc, że nic nie osiąga, a wzburzenie raczej wzrasta, wziął wodę i umył ręce wobec tłumu, mówiąc: «Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz» (Mt 27, 24)[i].
Wykonany przez Piłata gest był powszechnie znany wśród ludności żydowskiej i oznaczał oczyszczenie się z winy, jednak dziś rozumiany jest jako odcinanie się od kwestii problematycznych.[ii]
Źródło:
[i] Biblia Tysiąclecia [na:] biblia.deon.pl (dostęp: 27.03.2024).
[ii] Socha P., Utnik-Strugała M., Brud. Cuchnąca historia higieny, Wyd. Dwie Siostry, Warszawa 2021, s.14.