Nietypowe tradycje bożonarodzeniowe Hiszpanii

Boże Narodzenie to czas kultywowania wielu wyjątkowych tradycji. Wiemy już, że w Hiszpanii nie koniecznie prezenty przynosi Święty Mikołaj, czasem nawet nie Trzej Królowie. Są też brodaci panowie zamieszkujący lasy i góry, wróżki i uśmiechnięte pieńki… Ale to nie jedyne osobliwe tradycje hiszpańskiego Navidad. Poznajcie pięć z nich!

Caganer

Równie nietypową tradycją Katalonii jest Caganer, którego nie może zabraknąć w bożonarodzeniowej szopce. Jest to figurka przedstawiająca przykucniętego pasterza ze spuszczonymi spodniami i gołymi pośladkami oddającego się, podobnie jak Tió de Nadal, czynności defekacji. Tradycja głosi, że Caganer oddając ziemi to, co z niej pochodzi, użyźnia glebę na nadchodzący rok symbolizując nic innego jak zdrowie, dobrobyt i szczęście. Te figurki robią istną furorę w Katalonii. Mniej więcej od 1940 roku przybierają one postać znanych osób (piłkarzy, gwiazd, polityków) stając się istotnym komentarzem do bieżących wydarzeń w Hiszpanii i na świecie.

Choć tradycyjny caganer przedstawia katalońkiego pasterza (na górze po lewej) to dziś można znaleźć słynne figurki z dowolną postacią ze świata popkultury. Źródło fotografii: vox.com.

El Belén de Beas

Wiadomo, że szopka jest nieodłączną częścią hiszpańskich tradycji Świąt Bożego Narodzenia. Ale czy wiecie gdzie znajduje się największa i najbardziej okazała szopka w Hiszpanii? To żywa szopka w gminie Beas w prowincji Huelva na południu Hiszpanii. Ma ponad 1 500 metrów kwadratowych i można w niej zobaczyć przedstawienie aż 30 scen biblijnych.

"Żywa szopka" w Beas jest wystawiana od 1970 roku i trwa ponad miesiąc. W roli Świętej rodziny, aniołków i pasterzy występują miejscowe dzieci. Źródło fotografii: diariodehuelva.es.

Canto de la Sibila

Podczas pasterki na Majorce wykonywany jest a capella El Canto de la Sibila (pol. Pieśń Sybili) czyli chorał gregoriański tutaj prowadzony przez ubraną w długą tunikę, z hełmem na głowie i niosącą miecz postać, przepowiadającą nadchodzący Sąd Ostateczny (esp. Juicio Final). Niewątpliwie jest to wyjątkowe wydarzenie, bo w 2010 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

"Śpiew Sybilli" to wyjątkowe wydarzenie, podczas którego śpiewak lub śpiewaczka trzyma przed sobą miecz podczas gdy stojący po bokach pomocnicy trzymają kościelne świece. Na koniec pieśni mieczem wykonuje się znak krzyża w powietrzu. Wydarzenie odbywa się co roku 24 grudnia a od 2010 roku jest na liście UNESCO. Źródło: ich.unesco.org.

Cortylandia

Od 1979 roku na fasadzie najsłynniejszego hiszpańskiego domu towarowego El Corte Inglés znajdującego się nieopodal placu Puerta del Sol w Madrycie corocznie organizowany jest prawdziwy świąteczny spektakl. Cortylandia jest nie tylko ogromnym multimedialnym widowiskiem, ale przede wszystkim największą atrakcją dla dzieci w okresie świąt Bożego Narodzenia. Spektakl przygotowywany jest przez cały rok m.in. przez artystów specjalizujących się w tworzeniu ogromnych rzeźb na słynne święto Las Fallas (Święto Ognia) w Walencji. Składają się na niego śpiewające i poruszające się postacie, a każdego roku historia jaką możemy obejrzeć jest inna. Niemniej jednak, każde około piętnastominutowe przedstawienie rozpoczyna się od słynnej piosenki: „Cortylandia, Cortylandia, vamos todos a cantar, alegría en estas fiestas porque ya es Navidad”.

Spektakl słynnek Cortylandii odbywa się o pełnych godzinach przez cały okres świąteczny i w tym roku ma w repertuarze występ z udziałem kotów zwanych "Cortygatos". W tym roku wydarzenie obchodzi swoje 45. urodziny. Źródło fotografii: timeout.es.

Zambomba

Czy wiecie czym jest zambomba? To tradycyjny hiszpański instrument muzyczny, z którego dźwięk wydobywany jest poprzez przesuwanie w górę i w dół umieszczonego w membranie patyka. Ale nie tylko. Zambomba to także popularne w Hiszpanii, szczególnie w regionie Andaluzji, spotkanie świąteczne przy rytmach flamenco. Całe rodziny z dziećmi, przyjaciele, sąsiedzi zbierają się na placach, w domach lub w tak zwanych peñach flamenco po to, by śpiewać tradycyjne kolędy (hiszp. villancicos) , którym towarzyszą dźwięki nie tylko zambomby, ale także dzwoneczków, kastanietów, gitar i tamburynów.

Wspólne śpiewanie w rytmach zambomby jest często spontanicznym wydarzeniem, podczas którego sąsiedzi spotykają się na patio i oddają się wspólnemu kolędowaniu. Źródło fotografii .guiarepsol.com.

Autorka tekstu: Paulina Eryka Masa

Źródła:

1. Fotografia otwierająca artykuł: carrersbcn.com.

2. Kultura Katalonii – świątecznie postacie [na:] https://www.barcelonapopolsku.pl/kultura-katalonii-caganer-i-caga-tio/ (dostęp: 14.12.2023).

3. Jedna z najdziwniejszych tradycji bożonarodzeniowych. O co w niej chodzi? Poznaj Caganer [na:] https://podroze.onet.pl/ciekawe/hiszpania-caganer-bozonarodzeniowa-tradycja-w-katalonii-o-co-w-niej-chodzi/kndkn37 (dostęp: 14.12.2023).

4. El Caganer – hiszpański gość w bożonarodzeniowej szopce [na:] https://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat//aktualnosci/21205,62,komunikat,el_caganer___hiszpanski_gosc_w_bozonarodzeniowej_szopce.html (dostęp: 14.12.2023).

5. Cortylandia, magiczne święta w Madrycie [na:] https://www.cowmadrycie.pl/blog/cortylandia-magiczne-swieta-w-madrycie/ (dostęp: 15.12.2023).

6. Anjana [na:] https://es.wikipedia.org/wiki/Anjana (dostęp: 15.12.2023).

7. Pieśń Sybili [na:] https://pl.wikipedia.org/wiki/Pie%C5%9B%C5%84_Sybilli (dostęp: 15.12.2023).

8. Las tradiciones navideñas más curiosas de España [na:] https://www.elviajerofisgon.com/magazine/las-tradiciones-navidenas-mas-curiosas-de-espana/ (dostęp: 15.12.2023).

9. Las tradiciones españolas de navidad más curiosas y desconocidas [na:] https://espanafascinante.com/cultura-espanola/curiosas-tradiciones-navidad-espanolas-raras/ (dostęp: 15.12.2023).

10. Zambomba – hiszpańska tradycja świąteczna [na:] https://pl.ardoraflamenca.com/blog/blog/zambomba-hiszpanska-tradycja-swiateczna (dostęp: 19.12.2023).