Dla Hiszpanów tapas to znacznie więcej niż tylko jedzenie – to sposób na życie, którym celebrują radość, towarzystwo i tradycję. Te małe porcje jedzenia, które zazwyczaj podawane są w towarzystwie wina lub piwa, od lat pełnią rolę kluczowego elementu hiszpańskiej kultury gastronomicznej. Skąd się wzięły i dlaczego stały się tak ważne? Przenieśmy się w przeszłość, by zgłębić tę fascynującą historię.
Co oznacza "tapa"?
Słowo „tapa” pochodzi od czasownika „tapar”, który oznacza „przykrywać”, a dosłownie tłumaczy się jako „pokrywka” lub „wieczko”. W tym pozornie prostym słowie kryje się legenda o początkach tapas, której bohaterem jest król Alfons XIII. Podczas jednej z podróży monarcha zatrzymał się w Kadyksie, aby napić się wina. Wówczas kelner, chcąc ochronić kieliszek przed kurzem niesionym przez wiatr oraz latającymi wokoło owadami, przykrył go plasterkiem jamón serrano. Pomysł ten zachwycił władcę do tego stopnia, że postanowił ogłosić „tapas” nową hiszpańską tradycją.
Źródło fotografii: travelandtapas.com.
Historia o spragnionym królu nie jest jedyna. Inna wersja tej opowieści przypisuje genezę tapas jednemu z nawybitniejszych hiszpańskich władców, królowi Alfonsowi X „Mądremu”, który za radą lekarza, by utrzymać zdrowie, pił wino w małych ilościach i łączył je z niewielkimi porcjami jedzenia. Zainspirowany korzyściami płynącymi z tego zwyczaju, król nakazał serwować przekąski do każdego kieliszka wina we wszystkich tawernach i barach swojego królestwa.
Pragmatyzm czy przypadek?
Niektórzy historycy twierdzą, że tapas powstały nie z przypadku, lecz z praktycznych potrzeb. W średniowiecznej Hiszpanii przerwy w pracy między śniadaniem a obiadem wymagały szybkiej i pożywnej przekąski. Wino, często spożywane podczas takich posiłków, uzupełniało energię i doskonale komponowało się z drobnymi przekąskami, jak oliwki, ser czy chleb.
Rozkwit tradycji
Choć słynne już na całym świecie tapas wywodzą się z Andaluzji, szybko rozprzestrzeniły się na inne regiony Hiszpanii, przybierając lokalne nazwy i formy. W Kraju Basków małe przekąski na patyczkach nazywane są pintxos, podczas gdy w Nawarrze czy Aragonii można spotkać określenie alifara. Różnorodność składników i sposobów przygotowania sprawiła, że tapas stały się prawdziwą wizytówką hiszpańskiej gastronomii.
Tapas jako styl życia
Tapas to nie tylko jedzenie – to prawdziwy, wielopokoleniowy rytuał. W Hiszpanii mówi się o zwyczaju ir de tapas, czyli o „chodzeniu na tapas”. Polega on na odwiedzaniu różnych barów w grupie znajomych, spożywaniu jednej lub dwóch porcji w każdym miejscu i przechodzeniu do kolejnego lokalu. Ważny jest tutaj nie tylko smak jedzenia, ale także rozmowa i atmosfera. Tapas więc są niczym innym jak zwykłym pretekstem do wspólnego spędzenia czasu w gronie rodziny i przyjaciół!
Współczesne tapas – tradycja w nowoczesnej formie
Choć tapas narodziły się jako proste przekąski, dziś przeszły prawdziwą ewolucję. Wiele restauracji specjalizuje się wyłącznie w ich serwowaniu, oferując dania takie jak słynna paella w pomniejszonej wersji. Tradycyjne potrawy, takie jak krokiety, tortilla czy oliwki, są wzbogacane nowoczesnymi składnikami i technikami kulinarnymi. Co ciekawe w wielu regionach Hiszpanii organizowane są konkursy tapas. Nic więc dziwnego, że bary prześcigają się w tworzeniu najbardziej kreatywnych i smacznych wersji tych małych dzieł sztuki kulinarnej.
Międzynarodowy Dzień Tapas
Warto również wspomnieć, że dzięki swojej popularności tapas doczekały się własnego święta – Międzynarodowego Dnia Tapas, który obchodzony jest co roku w trzeci czwartek czerwca. To doskonała okazja, by celebrować hiszpańską kulturę jedzenia i cieszyć się smakiem w towarzystwie przyjaciół.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia ilustrujaca artykuł: freepik.com.
2. Kwiatkowska K., 2024, Historia tapas – Niezwykłych przekąsek o hiszpańskim rodowodzie [na:] hispanico.pl (dostęp: 02.12.2024).
3. Wróblewska M., Kultura tapas: Kulinarne doświadczenie w Hiszpanii [na:] salut-hola.com (dostęp: 02.12.2024).
4. Buczak M., 2020, Sobremesa – Spotkajmy się w Hiszpanii, Wydawnictwo Poznańskie.