levantar la alfombra

 

Podnoszenie dywanu (hiszp. levantar la alfombra) to gest wyciągania na światło dzienne skrzętnie ukrywanych sekretów.

Przysłowiowy staje się więc niechlubny zwyczaj wielu osób do ukrywania pod dywanem zebranych przy sprzątaniu nieczystości czyli dosłowne „zamiatanie brudów pod dywan” (hiszp. meter la basura bajo la alfombra). W obu językach oznacza to metaforycznie ukrywanie niewygodnych czy nawet kompromitujących faktów zamiast podjęcia próby naprawienia sytuacji (czyli zebrania śmieci i pozbycia się ich na stałe).
 
Wyciąganie na widok publiczny cudzych brudów można nazywać również „wyrzuceniem z koca/kapy” (hiszp. tirar de la manta). Może to się odnosić do słowa manta jako czegokolwiek co zakrywa rzeczy, ale można też doszukiwać się dodatkowego znaczenia tego słowa. Na terenie Nawarry od XVI do XVIII wieku określeniem manta nazywano płótna zawieszane na ścianach kościołów, na których zapisywano imiona Żydów, którzy przeszli się na wiarę chrześcijańską. W tych czasach, tuż po rekonkwiście, na terenie Półwyspu Iberyjskiego biali chrześcijanie mieli dużo łatwiejsze życie niż przybysze z Afryki i innowiercy, więc wiele osób na siłę dokonywało przekłamań w swoich dokumentach dotyczących ich pochodzenia i dokonywali fałszywej konwersji, żeby nie doznawać nieprzyjemności ze strony Hiszpanów, którzy w tym czasie mieli obsesję na punkcie tzw. czystości krwi (hiszp. limpieza de sangre). W takim przypadku „wyrzucenie z manty” miałoby oznaczać zdemaskowanie fałszywego wyznawcy.

Źródło:
Buitrago A., Diccionario de dichos y frases hechas, 2007 (pod hasłami “levantar la alfombra”, “meter la basura bajo la alfombra”, “tirar de la manta”) [na:] academia.edu (dostęp: 29.03.2022).