Co roku 26 września obchodzi się Europejski Dzień Języków. W obchodach bierze udział 47 państw, które mają swoich reprezentantów w Radzie Europy. Jest to dzień świętowania różnorodności językowej naszego kontynentu i porozumienia między kulturami oraz promowania wielojęzyczności.
Hiszpański jest więc językiem romańskim, bo stworzył się na bazie łaciny, ale po drodze został poddany wpływom germańskim i arabskim. Dlatego mamy dziś w języku hiszpańskim słowa pochodzenia germańskiego jak jabón (‘mydło’), espía (‘szpieg), guerra (‘wojna’) czy falda (‘spódnica’) a wielu Hiszpanów nosi nazwiska o germańskiej etymologii jak Guzmán (‘dobry człowiek’), Gutiérrez (‘ten, kto ma odwagę i gniew’) oraz Cervantes (‘ten, kto jest jak jeleń’). Arabskie pozostałości w języku hiszpańskim to albahaca (‘bazylia’), alcachofa (‘karczoch’) czy albañil (‘murarz’) oraz nazwy topograficzne jak nazwa rzeki Gwadalkiwir (arab. ‘wielka rzeka’)
Język a dialekt
Dialekt to zazwyczaj odmiana języka, która ma niezależną fonetykę, gramatyke lub słownictwo, która ją od tego języka odróżnia. To czy dialekt zostanie uznany za język jest kwestią bardziej polityczną niż lingwistyczną. Dlatego żydowski językoznawca i filolog Max Weinreich mawiał, że „język to dialekt z armią i flotą wojenną”. Na terenie samego Półwyspu Iberyjskiego mówi się między innymi po aragońsku, leońsku, andaluzyjsku czy kanaryjsku, ale są to dialekty a nie języki. W czasach dyktatury generała Franco Hiszpania miała być tworem zunifikowanym, więc mówienie a co dopiero uczenie w innych językach niż kastylijski (hiszpański) było zabronione. Jednak po śmierci dyktatora statusu języków oficjalnych doczekał się baskijski, galicyjski i kataloński. Mamy więc w Hiszpanii zarejestrowane łacznie 4 języki, ale w rzeczywistości każda rodzina może używać języka urzedowego w sytuacjach oficjalnych i mówić dialektem w domu i wśród przyjaciół, więc różnorodność językowa jest zawsze większa niż się wydaje na pierwszy rzut oka.
Źródła:
1. Fotografia ilustrująca artykuł: pl.freepik.com.
2. Oficjalna strona Europejskiego Dnia Języków: edl.ecml.at (dostęp: 11.08.2021).
2. Naskręt M., Zapożyczenia w języku polskim – język polski nie taki polski [na:] polszczyzna.pl (dostęp: 11.08.2021).
3. Apellidos españoles de origen germánico [na:] 340pasadopresenteslengua (dostęp: 11.08.2021).
4. Zapożyczenia z języka hiszpańskiego, 2021 [na:] alingua.pl (dostęp: 11.08.2021).
5. Bilbao Menchon N. V., ¿Cuántas lenguas y dialectos hay en España? [na:] altalingua.es (dostęp: 11.08.2021).
6. Sadurski S., Ciekawostki o języku migowym, 2020 [na:] sadurski.com (dostęp: 11.08.2021).
7. Rysunek ilustrujący artykuł: Wzorzec plik wektorowy utworzone przez freepik – pl.freepik.com
W wielkiej rodzinie języków Europy mamy podział głównie na języki romańskie (m.in. francuski, hiszpański, włoski), germańskie (m.in. niemiecki, duński, angielski) i słowiańskie (m.in. polski, rosyjski, czeski). Ale nie oznacza to bynajmniej, że w języku romańskim nie ma germańskich słów, albo że na rozwój języków słowiańskich nie miała wpływu łacińska gramatyka.
Spójrzmy chociażby na język hiszpański. Początkowo na terenie Półwyspu Iberyjskiego panowało Cesarstwo Rzymskie, a co za tym idzie, na codzień posługiwano się łaciną. W V wieku, po upadku Cesarstwa, ziemie te zostały pozostawione same sobie, więc stały się łatwym łupem dla plemion germańskich, które ustanowiły na Półwyspie tzw. Królestwo Wizygotów, które funkcjonowało tam przez 300 lat. Po germanach pojawili się Arabowie, którzy rządzili tam aż do XV wieku, kiedy to zostali stamtąd wygnani przez Królów Katolickich. Tak burzliwe wydarzenia historyczne nie mogły nie zostawić swoich śladów w języku.
