Kiedy chcemy opisać kogoś wyjątkowo szczęśliwego lub zadowolonego, to porównamy go w Hiszpanii do „świni, która pierwszy raz pokazuje się w kokardce” (hiszp. estar más contento que puerca/marrano estrenando lazo). Idiom ten roztacza dość komiczny obraz niezbyt urokliwego zwierzęcia, które cieszy się z nowej ozdoby i dumnie się z nią obnosi, mimo że jej faktyczna wartość czy użyteczność nie jest zbyt wysoka. Z tego powodu wyrażenie to podkreśla radość z czegoś, co wydaje się być czymś małym czy trywialnym, ale dla danej osoby może mieć wyjątkowo duże znaczenie.
Gustavo Gómez A. w artykule dla kolumbijskiej „La Opinión” pisze jednak, że prawdopodobnie w wyrażeniu tym nie chodzi o kokardkę ale o inne znaczenie słowa lazo – węzeł, sznurek czy powróz. Twierdzi on, że zwierzę uwiązane na postronku reaguje na jego zmianę i kiedy na miejsce starego, ubrudzonego i zużytego sznurka pojawia się nowy, czysty i pachnący, uradowane tym prosię ma ponoć skakać, tarzać się po ziemi i wydawać odgłosy zadowolenia[i]. Choć w języku potocznym utożsamia się często świnię z brudem, to ich zamiłowanie do siedzenia w błocie nie ma z tym nic wspólnego. Zwierzęta te nie pocą się więc pokrywając swoje ciało błotem zabezpieczają się przed działaniem promieni słonecznych i schładzają się. Jednak poza tym są to zwierzęta miłujące czystość a ponadto bardzo inteligentne, więc oddzielają strefy defekacji od stref jedzenia czy snu a skórę pielęgnują ocierając się o drzewa[ii]. Nic więc dziwnego, że cieszą się również na wymianę powrozu na nowy i ładny.
Jednak nie tylko świnie mogą wykazywać nadzwyczajną radość z czegoś nowego, więc na nich pomysłowe porównania się nie kończą. Na kolumbijskim wybrzeżu osobę niezwykle czymś usatysfakcjonowaną można również porównać do palenkijki, która dostała nową miskę (hiszp. más alegre que palenquera con ponchera nueva). Mieszkanki kolumbijskiej miejscowości Palenque de San Basilio to w większości potomkinie afrykańskich niewolników, którzy uciekli z niewoli i postanowili rozpocząć nowe życie jako wolni ludzie w małej miejscowości koło Cartageny. Kobiety z tamtych stron słyną z kultywowania afrykańskich tradycji, barwnych strojów oraz charakterystycznych miednic noszonych na głowie, w których przenoszą egzotyczne owoce.[iii] To właśnie do tych mis odnosi się wspomniane powiedzenie.
Powiemy więc na przykład:
María recibió su primer coche y estaba más contenta que puerca estrenando lazo.
(pol. ‘Maria dostała swój pierwszy samochód i cieszyła się/była zadowolona bardziej niż świnia z kokardką’)
lub
Con su nuevo vestido, estaba más alegre que palenquera con ponchera nueva.
(pol. ‘w swojej nowej sukience była bardziej radosna niż Palenkijka z nową miską’).
W języku polskim do wyrażenia tej samej myśli możemy posłużyć się powiedzeniem „cieszyć się jak dziecko z cukierka”, które również oddaje stan radości z pozornie drobnej przyjemności.
Źródła:
[i] Gómez A., G., Más contentos que puerco estrenando lazo, 2018 [na:] laopinion.co (dostęp: 22.09.2024).
[ii] Świnie: hodowla przemysłowa świń [na:] proveg.com (dostęp: 22.09.2024).
[iii] Tatis G., Palenqueras, historia detrás de una palangana de frutas [na:] colombiabellezapura.com (dostęp: 22.09.2024).