Jeśli zjadasz komuś słoik (hiszp. comer el tarro a alguien) to robisz mu pranie mózgu, wpływasz na jego decyzje i nad nim dominujesz. Początkowo jednak idiom oznaczał długotrwałe namyślanie się. Skąd taka zmiana?
“Zjadanie komuś słoika” zaczęło funcjonować jako idiom w XVI wieku, kiedy to nasiliły się kontakty militarne i dyplomatyczne między Hiszpanią i Królestwem Niderlandów. Stamtąd właśnie wywodził się zwyczaj, zgodnie z którym kandydat na męża w trakcie oświadczyn podarowywał swojej wybrance kosz z jedzeniem. Czas konsumowania produktów z kosza był jednocześnie czasem na podjęcie decyzji, więc rodziny, które były przychylne kandydatowi, zbierały się przy stole i zjadały podarki w ciągu kilku godzin, żeby jak najszybciej wysłać kawalerowi radosną nowinę. Jeśli jednak panienka i jej rodzina się wahali, przeciągali jedzenie najdłużej, jak to było możliwe. Trudno było jednak oddalić decyzję w czasie na więcej niż parę dni bo celowo wkładano tam smakołyki, które szybko się psuły, jak chleb, owoce i sery. W takim koszu nie mogło zabraknąć twarożku zamkniętego w specjalnym naczyniu, które po paru dniach oczekiwania nasiąkało zawartością i stawało się jadalne. Stąd panna na wydaniu, która nie potrafiła podjąć decyzji przed spożyciem wszystkich produktów z koszyka, dawała sobie dodatkowy czas poprzez jedzenie samego słoiczka. Zatem początkowo przez “jedzenie słoiczka” rozumiano długie i intensywne namyślanie się nad jakąś sprawą.
Z czasem zaczęło oznaczać wręcz obsesyjne zastanawianie się nad czymś, a jedzenie słoika komuś, to namawianie go w sposób bardzo natarczywy, łącznie z robieniem mu prania mózgu. Prawdopodobnie z tego powodu słoik (hiszp. tarro) w języku kolokwialnym stał się jednocześnie synonimem ludzkiej głowy i bywa używany w tym kontekście zamiennie ze słowem coco (patrz: comerse el coco). Możemy więc powiedzieć, że jakieś przesadne zmartwienie lub obsesja jest “zjadaczem kokosa”, lub właśnie, “zjadaczem słoika” (również w kontekście dominacji lub wpływu czegoś na czyjś umysł lub wolę, na przykład gdy mówimy o ogłupiających programach telewizyjnych).
Z kolei cabeza de tarro (hiszp. ‘głowa ze słoika/słoikowa głowa’) oznacza już osobę niemądrą, w której głowie jest niewiele.
Źródła:
“Comerse el tarro”, 2014 [na:] emitologias.wordpress.com (dostęp: 16.05.2020).
Internetowy słownik Real Academia Española (pod hasłem “comedura de tarro”): dle.rae.es (dostęp: 16.05.2020).
Internetowy słownik Real Academia Española (pod hasłem “cabeza de tarro”): dle.rae.es (dostęp: 16.05.2020).