La Movida Madrileña (pol. dosł. Zamieszanie Madryckie) była kulturalnym i społecznym ruchem, który narodził się w Madrycie pod koniec lat 70. XX wieku, po śmierci dyktatora Francisco Franco. Przyjmuje się, że jej rozkwit miał miejsce w latach 1977-1985. Był to okres odwilży politycznej i otwartości, w którym młodzi Hiszpanie zaczęli eksplorować nowe formy ekspresji artystycznej i społecznej.
Dyktatura Franco
Dyktatura generała Francisco Franco, trwająca od 1939 do 1975 roku, była okresem surowych restrykcji politycznych i społecznych w Hiszpanii. Reżim Franco charakteryzował się przede wszystkim autorytaryzmem, cenzurą oraz represjami wobec przeciwników politycznych, a także wszelkich form wolności artystycznej. W takich warunkach życie kulturalne i artystyczne zostało stłumione, a Hiszpania była izolowana od reszty Europy pod względem kulturalnym i politycznym.
La Transición
Sytuacja polityczna kraju zmieniła się wraz ze śmiercią generała. Po śmierci Franco w 1975 roku Hiszpania wkroczyła w okres transformacji demokratycznej, który przeszedł do historii jako La Transición. To właśnie w tym okresie, pod koniec lat 70. i na początku lat 80., narodził się ruch La Movida Madrileña. Był on odpowiedzią na długotrwałe ograniczenia i represje, stanowiąc eksplozję kreatywności i wolności, które były tłumione przez dekady dyktatury.
Narodziny Movidy
Zakłada się, że już przed śmiercią Franco w podziemiach tworzyła się tzw. pre-movida, jednak faktyczny jej rozkwit przypada na pamiętny 1975 rok. La Movida Madrileña była ruchem w dużej mierze młodzieżowym, który celebrował wolność słowa, ekspresję artystyczną i otwartość na nowe idee. W Madrycie, sercu tego ruchu, kwitły nowe formy muzyki, filmu, sztuki wizualnej, literatury czy nawet komiksu. Artyści i twórcy, tacy jak znany na całym świecie wybitny reżyser Pedro Almodóvar, zaczęli eksperymentować z tematami i stylami, które były wcześniej zakazane lub cenzurowane. Wśród innych wybitnych artystów należących do tego ruchu znaleźli się: Iván Zulueta, Mecano, Azul y Negro, Tino Casal, Ouka Leele, Gregorio Morales, Vicente Molina Foix, Luis Antonio de Villena, Kaka de luxe.
Źródło fotografii: eleconomista.es.
O co chodzi w tej Movidzie?
Ruch ten symbolizował nową erę w historii Hiszpanii, odrzucając mroczne lata dyktatury Franco i wprowadzając kraj na ścieżkę nowoczesności i liberalizmu. To właśnie wtedy artyści zaczęli otwarcie podejmować tematy tabu oraz nastąpiło prawdziwa rewolucja seksualna. Charakterystyczne dla osób identyfikujących się z Movidą były stroje: skórzane kurtki, mocny makijaż zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, kolorowe włosy, kabaretki, ciężkie buty… Wszystko to świetnie ilustruje jeden z filmów Almodóvara z tamtego okresu: „Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy”.
Nie wszystko takie kolorowe
Choć Movida Madrileña była okresem eksplozji kreatywności i wolności, miała również swoje ciemne strony. Wśród artystycznej euforii i liberalizacji obyczajów pojawiły się problemy związane z prostytucją i rozprzestrzeniającą się pornografią, a także narkotykami i alkoholem. Wiele osób zaangażowanych w ruch, zwłaszcza młodych artystów, wpadało w uzależnienia, które często miały tragiczne konsekwencje. Epidemia narkotykowa lat 80. odcisnęła swoje piętno na całym pokoleniu, a niektóre ikony Movidy zmarły przedwcześnie. Ponadto, szybkie tempo zmian społecznych i kulturowych prowadziło nierzadko do napięć i konfliktów wśród różnych grup społecznych.
Movida dziś
Movida Madrileña pozostawiła trwały ślad na kulturalnej mapie Madrytu, a jej duch jest wciąż żywy. W dzisiejszym Madrycie można znaleźć liczne miejsca związane z tym ruchem. Malasaña oraz Chueca (dzielnica LGBT), dzielnice będące epicentrum Movidy, nadal tętnią życiem dzięki barom, klubom i galeriom sztuki, które kontynuują tradycję awangardowej kreatywności. Ponadto, Museo de la Movida Madrileña, choć małe, oferuje kolekcję zdjęć, plakatów i przedmiotów z lat 80. Przechadzając się ulicami Madrytu, można natknąć się na murale i instalacje artystyczne inspirowane Movidą, przypominające o tej wyjątkowej epoce w historii miasta.
Autor fotografii: David Mapletoft.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia ilustrująca artykuł: Alaska y Los Pegamoides, jeden z najsłynniejszych zespołów w czasach madryckiej Movidy
2. La Movida Madrileña [na:] https://hispanico.pl/la-movida-madrilena/ (06.07.2024).
3. La movida madrileña [na:] https://pl.wikipedia.org/wiki/La_movida_madrile%C3%B1a (06.07.2024).
4. ¿Cuándo empezó la Movida Madrileña? [na:] https://www.elpenta.com/movida-madrilena/ (06.07.2024).
5. La Movida Madrileña, una auténtica revolución [na:] https://xn--malasaa-9za.com/historia/la-movida-madrilena/ (06.07.2024).