Pewnie wielu z was wie, że tango to nie tylko taniec, ale także nieodłączny symbol Argentyny. Narodziło się w końcu XIX wieku na ulicach Buenos Aires i Montevideo, w portowych dzielnicach zamieszkałych przez imigrantów z Europy, Afryki oraz rdzenną ludność Ameryki Południowej. Historia tanga jednak nie jest tak jednoznaczna jak mogłoby nam się to wydawać! Tango jest wynikiem mieszanki tych różnych kultur, których wspólnym mianownikiem były melancholia, tęsknota, a przede wszystkim trudne warunki życia.
Skąd się wzięło tango?
Tango, jako gatunek muzyczny i taniec, narodziło się w regionie Rio de la Plata, głównie w Buenos Aires (Argentyna) i Montevideo (Urugwaj). Początkowo wykonywane głównie w niższych warstwach społecznych, w podwórzach i barach dzielnic robotniczych, tango stopniowo stało się synonimem pasji, namiętności i emocji wyrażanych przez bliski kontakt tańczących ze sobą par. Charakterystyczne dla tanga elementy, takie jak dramatyczne ruchy i zmienny rytm, nie tylko odzwierciedlały codzienne zmagania ludzi, ale także ich nadzieje i tęsknoty, które wynikały z trudności imigrantów.
Co więcej, tango powstało na skrzyżowaniu wielu kultur. Z jednej strony rytmy afrykańskie, reprezentowane przez potomków niewolników w Argentynie, a z drugiej – europejskie wpływy, przywiezione przez falę imigrantów z końca XIX i początku XX wieku. Melancholijna nuta tego tańca wynikała właśnie z tęsknoty przybyszów za domem. Muzycznym fundamentem tanga jest zróżnicowany folklor – znajdziemy tu zarówno wpływy afrykańskie, jak i flamenco, habanerę kubańską, pieśni neapolitańskie, a nawet elementy folkloru Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski! Można by więc powiedzieć, że tango to prawdziwy spektakl teatru tańca!
Złota era tanga
Złota era tanga, znana również jako “La época de oro”, przypada na lata 30. i 40. XX wieku, kiedy tango osiągnęło szczyt swojej popularności w Argentynie i Urugwaju. Był to czas, gdy orkiestry tanga rozwijały się, a kompozytorzy i muzycy tacy jak Osvaldo Pugliese, Aníbal Troilo, czy Juan D’Arienzo przyczynili się do jego rozpowszechnienia. Charakterystyczną cechą tego okresu było nie tylko bogactwo muzyczne, ale także niezwykła popularność tanga jako tańca w większości klubów w Buenos Aires oraz Montevideo. Co więcej, w swojej tzw. Złotej Erze tango było symbolem kultury miejskiej, oddającym ducha tamtych czasów – zarówno radości, jak i melancholii. Orkiestry symfoniczne wykonywały bardziej rozbudowane aranżacje, a liczne zespoły nagrywały płyty, przyciągając tłumy na milongi czyli tzw. tradycyjne spotkania taneczne.
Nie tylko Argentyna…
Na początku XX wieku tango przeniosło się z regionu Rio de la Plata na europejskie salony, gdzie szybko zdobyło ogromną popularność. Przedstawiciele argentyńskiej i urugwajskiej klasy średniej, podróżując do Europy i Stanów Zjednoczonych, wprowadzili ten taniec do kręgów wyższych sfer, co początkowo wzbudziło wiele kontrowersji. W 1914 roku prymas Francji nazwał tango „przewrotnym” tańcem, podkreślając jego „grzeszność” i związki z seksualnością. Nawet papież Pius X zareagował na te dyskusje, prosząc o demonstrację tanga, aby ocenić jego moralność. Mimo że uznał taniec za „barbarzyńskie wygibasy”, nie zdecydował się na jego zakaz, co tylko wzmogło zainteresowanie tańcem tym w Europie. Paradoksalnie, tango zostało w pełni zaakceptowane w Argentynie dopiero wtedy, gdy zdobyło uznanie w takich miastach jak Paryż, Berlin, Rzym czy Wiedeń. Kiedy stało się ono modnym tańcem w europejskich stolicach, społeczeństwo argentyńskie zaczęło patrzeć na nie z większą przychylnością. Buenos Aires zawsze jednak pozostawało duchowym domem tanga, miastem, gdzie odbywają się najbardziej prestiżowe festiwale i milongi. Tango stało się tym samym nieodłączną częścią kultury i tożsamości narodowej Argentyny, a jego rosnąca popularność na świecie znalazła ukoronowanie w 2009 roku, kiedy zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Tango – niejedno ma imię
Nie można pominąć również faktu, że tango to taniec i gatunek muzyczny o niezwykle zróżnicowanym charakterze. Możemy spotkać tanga energiczne, dynamiczne, w których rytm dominuje nad melodią, jak i te bardziej liryczne, w których muzyka jest znacznie wolniejsza i bardziej melancholijna. W tangach znajdziemy także różnorodne tempo, od szybkich po wolne, a niektóre utwory zmieniają rytm w trakcie, co stanowi wyzwanie nie tylko dla tancerzy, ale i muzyków. Różnorodność dotyczy również formy – są tanga wyłącznie instrumentalne, gdzie orkiestra w pełni prowadzi utwór, jak i te wokalne, w których śpiewak odgrywa główną rolę w opowiadaniu emocji poprzez tekst. Co ciekawe, choć większość tang dotyczy nieszczęśliwej lub utraconej miłości, każde z nich potrafi wyrazić te uczucia w inny, wyjątkowy sposób.
Dziś tango to nie tylko taniec, ale także sposób wyrażania emocji, zarówno tych związanych z miłością, jak i rozstaniem, nadzieją i rozpaczą. Buenos Aires, z jego wąskimi uliczkami i nastrojowymi barami z historią, wciąż pozostaje duchowym domem tego niezwykłego fenomenu kulturowego, który porusza serca ludzi na całym świecie.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia otwierająca artykuł: freepik.com.
2. Policht G., Sieprawska A., Historia tanga – muzyka i obyczaje [na:] bravotango.pl (dostęp: 16.09.2024).
3. Historia tanga [na:] wikipedia.pl (dostęp: 16.09.2024).
4. Kiszka-Grygier D., Historia tanga [na:] tango.argentino.pl (dostęp: 16.09.2024).
5. Przytomska A., Imigranci, domy publiczne i papież Pius X, czyli historia tanga argentyńskiego [na:] podroze.entograficzne.pl (dostęp: 16.09.2024).