Kiedy chcemy opisać w ironiczny sposób kogoś, kto prezentuje się jako waleczny i nieustraszony, a w rzeczywistości jest zupełnie inną osobą, powiemy żartobliwie, że „czesze lwy i czyści zęby krokodylom” (hiszp. peluquea leones y le limpia los dientes a los cocodrilos).
Jak wiadomo, nikt przy zdrowych zmysłach nie podejmowałby się takich zadań, gdyż są one wyjątkowo absurdalne i niezwykle niebezpieczne. Zarówno lew jak i krokodyl są stworzeniami mięsożernymi, które tego typu śmiałka zjadłyby bez mrugnięcia okiem. Nie bez powodu kara wymierzana w starożytnym Rzymie najgorszym kryminalistom to damnatio ad bestias (‘potępienie przez zwierzęta’) czyli rzucenie na pożarcie niebezpiecznym i wygłodniałym zwierzętom, szczególnie lwom[i].
Ze względu na to, jaką trwogę wywoływały takie niebezpieczne zwierzęta, otaczanie się nimi mogło być niekiedy pokazem siły, który onieśmielał postronnych wizytantów. Lwy w domu, naturalnie nielegalnie, trzymał chociażby dyplomata z ambasady Uzbekistanu w Kairze[ii] czy słynny Joe Exotic, serialowy „Król tygrysów”, ekscentryczny hodowca dzikich kotów ze Stanów Zjednoczonych. Taka działalność dla obydwu mężczyzn skończyła się więzieniem, a z kolei dla czeskiego nielegalnego hodowcy Michała Praska, który trzymał w swoim ogródku parę lwów, historia skończyła się jeszcze tragiczniej – został on zagryziony na śmierć przez jednego ze swoich podopiecznych[iii].
Jako że nawet po latach spędzonych w hodowli z człowiekiem zwierzęta te nadal są nieprzewidywalne w swoich reakcjach, ani ich szczotkowanie ani mycie im zębów nie należą do czynności pozbawionych ryzyka. Idiom ten służy zatem do wyśmiewania kogoś, kto stara się być postrzegany jako niezwykle odważny lub bohaterski, przechwala się swoimi osiągnięciami lub rzekomą odwagą, ale inni wiedzą, że jego słowa są mocno przesadzone.
O takim bohaterze na pokaz powiedzieć można na przykład: Juan siempre anda diciendo que peluquea leones y limpia los dientes a los cocodrilos, pero todos sabemos que es pura farsa (pol. ‘Juan zawsze mówi, że czesze lwy i czyści zęby krokodylom, ale wszyscy wiemy, że to czysta bujda’) lub no te creas tanto, que tú no eres de los que peluquean leones y limpian los dientes a los cocodrilos (pol. ‘nie myśl sobie za dużo, nie jesteś przecież tym, który czesze lwy i czyści zęby krokodylom’).[iv]
Źródła:
[i] Kubiak P., ‘Damnatio ad bestias’ – rodzaj kary śmierci czy sposób jej wykonania?, Zeszyty Prawnicze
UKSW 11.1, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2011, s. 181-193.
[ii] Dyplomata udomowił lwy i karmił je mięsem osłów, 2010 [na:] wiadomosci.wp.pl (dostęp: 14.09.2024).
[iii] Czechy: Hodował lwy przy własnym domu. Zagryziony przez jednego z nich, 2019 [na:] rp.pl (dostęp: 14.09.2024).
[iv] Solarte Mejía L., Dichos y refranes, 1979 , Editora dosmil, Bogotá.