“Mentalny pieróg” (hiszp. una empanada mental ) to stan umysłu, w którym trudno jest się skupić a myśli się plączą.
Żeby zrozumieć, dlaczego ta pyszna potrawa stała się symbolem oszołomienia i braku koncentracji, trzeba przyjrzeć się etymologii słowa. Rzeczownik empanada pochodzi od czasownika empanar czyli ‘oblepiać coś ciastem bądź chlebem w celu pieczenia’ (stąd również słowo panierować czyli obtaczać w bułce tartej). Samo słowo pochodzi bezpośrednio od słowa ‘chleb’ (hiszp. pan).
Pewien trop znajduje się w słowniku języka francuskiego gdzie “powiew wiatru w chleb” (franc. bouter vent en panne) to wyrażenie używane przez marynarzy na sytuację w której wiatr wieje w taki sposób, że żagle składają się wzdłuż masztu i statek zatrzymuje się na wodzie, bo wiatr nie pcha go w żadnym kierunku. Takie wyrażenie było używane już na początku XVII wieku, a 100 lat później en panne zyskało już szersze znaczenie, niezależne od terminologii morskiej, jako niemożność działania, zablokowanie się. Francuskie en panne (dosłownie: ‘w chlebie’) dało więc początek hiszpańskiemu pierogowi (hiszp. empanada) w kontekście wadliwego funkcjonowania, zatrzymania się w działaniu (już nie statku, ale ludzkiego mózgu).
Źródła:
Internetowy słownik Real Academia Española (pod hasłem “empanar”): dle.rae.es (dostęp: 14.05.2020).
Zdigitalizowany słownik języka franuskiego Trésor de la langue française (pod hasłem “panne3”) [na:] stella.atilf.fr (dostęp: 14.05.2020).