Hiszpania to nie tylko kraj odkrywców, ale też i wynalazców. Piłkarzyki, mop, łódź podwodna… to tylko niektóre z wielu wynalezionych przez Hiszpanów rzeczy, które zmieniły życie ludzi na całym świecie.
1. Chupa-chups
W 1957 roku pewien Hiszpan – Enric Bernat – wpadł na pomysł zrewolucjonizowania przemysłu słodkości. Wymyślił cukierka na patyku czyli powszechnie znanego lizaka. Powód był prosty: rodzice niepocieszeni klejącymi się i ubrudzonymi dłońmi swoich pociech! Nazwa marki wzięła się od pewnej piosenki, w której refrenie pojawia się zwrot „chupa chups” oznaczający „liż chupsa”. Co więcej, logo marki zaprojektował w 1969 roku sam Salvador Dalí, a kilka lat wcześniej, bo w 1955 roku chupa-chups stał się pierwszym zjedzonym cukierkiem w kosmosie.
2. Futbolín (piłkarzyki)
Wszyscy miłośnicy Hiszpanii wiedzą, że piłka nożna jest zdecydowanie najważniejszym sportem tego kraju. Jednak nie wszyscy mają świadomość, że to pewien galicyjski poeta i anarchista – Alejandro Finisterre – wymyślił w 1937 grę zwaną piłkarzykami. Rok wcześniej jego dom został zbombardowany przez faszystów w skutego czego Finisterre poniósł poważne obrażenia. W szpitalu, do którego szybko został przetransportowany poznał wiele dzieci będących inwalidami wojennymi. Fakt, że większość z nich nie mogła grać w piłkę poruszył go do tego stopnia, że – zainspirowany tenisem stołowym – stworzył pierwszy prototyp piłkarzyków.
3. El cóctel Molotov (koktajl mołotowa)
Chociaż wielu myśli, że koktajl Mołotowa wynaleźli Rosjanie (w końcu jego nazwa pochodzi właśnie od ministra spraw zagranicznych ZSRR), to właśnie podczas Hiszpańskiej Wojny Domowej udokumentowane zostały pierwsze przypadki jego użycia przez hiszpańskich Republikanów w celach obronnych.
4. La fregona (mop)
Jednym z najważniejszych hiszpańskich wynalazków, który ułatwił życie milionom osób z pewnością jest mop. Na jego pomysł wpadł w 1956 roku hiszpański inżynier Manuel Jalón Corominas, a już dwa lata później Colominas założył firmę Rodex, która szybko odniosła niebywały sukces. Od tego czasu sprzedano miliony egzemplarzy na całym świecie.
5. La silla de ruedas (wózek inwalidzki)
Pomimo, ze pierwsze próby transportowania ludzi za pośrednictwem krzeseł na kółkach sięgają czasów przed naszą erą, to w 1595 roku w Hiszpanii powstał pierwszy prawdziwy wózek inwalidzki. Wtedy to pomocnicy rozchorowanego króla Filipa II postanowili ułatwić mu życie i zaprojektowali krzesło z kołami, które można do dziś oglądać w zespole pałacowo-klasztornym El Escorial w Madrycie.
6. La sopa de letras (wykreślanka)
Tę popularną grę wymyślił w 1968 roku Pedro Ocón de Oro. Poza znaną nam wykreślanką, czy jak to mówią Hiszpanie “zupą słowną” (hiszp. sopa de letras) Ocón de Oro wymyślił też ponad 600 000 łamigłówek, które publikowane były w licznych książkach i hiszpańskich gazetach m.in. w ABC.
7. El submarino (łódź podwodna)
Łódź podwodna wynaleziona została w 1859 roku przez katalońskiego intelektualistę Narciso Monturiola. Wtedy to Monturiola zaprezentował pierwszy drewniany prototyp z napędem ręcznym. Nie był to jednak model idealny, ale to właśnie dzięki niemu, już w 1888 roku powstał pierwszy stalowy model zaprojektowany przez hiszpańskiego oficera marynarki i inżyniera Isaaca Perala. Obecnie można zobaczyć łódź zaprojektowaną przez Perala w porcie w Kartagenie.
8. El traje de astronauta (strój kosmiczny)
Strój kosmiczny to także wynalazek Hiszpanów! W 1935 roku inżynier z Granady Emilio Herrero opracował pierwszy prototyp stroju kosmicznego, który następnie został udoskonalony przez Rosjan i do dziś wykorzystywany jest przez astronautów.
9. El cigarrillo (papieros)
Chociaż sam tytoń pochodzi z Ameryki, to właśnie dzięki Hiszpanom popularne stało się coś, co dziś znane jest nam jako papierosy. Gdy w 1492 roku Krzysztof Kolumb dotarł do Nowego Lądu, zobaczył, że z ust tubylców wylatuje dym mający właściwości nie tylko leczniczne, ale i magiczne. Niedługo później, bo już w XVI wieku, sewilscy żebracy zaczęli korzystać z resztek tytoniu zawijając je w kartki papieru ryżowego, a następnie paląc. Jednak dopiero w 1823 roku papierosy trafiły do obiegu, a już osiem lat później w sprzedaży pojawiły się pierwsze paczki papierosowe – „Cigarrillos Superiores”.
10. El teleférico (kolejka linowa)
Na przełomie XIX i XX wieku pewien inżynier z Kantabrii, uważany za jednego z najwybitniejszych wynalazców swojej epoki – Leonardo Torres Quevedo – wpadł na pomysł systemu urządzeń służących do przewozu osób drogą powietrzną. W 1907 roku do użytku w mieście San Sebastian trafił pierwszy model mający na celu ułatwić arystokracji dotarcie na szczyt góry Ulía. Od tego czasu kolejka liniowa nie tylko ułatwia ludziom komunikację, ale także stała się ważną atrakcją turystyczną.
Autorka tekstu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Roszkowska P., Prawdziwa historia Chupa Chups [na:] https://hispanico.pl/prawdziwa-historia-chupa-chups/ (dostęp: 21.10.2023).
2. Romero S., Los inventos españoles más importantes de la historia [na:] https://www.muyinteresante.es/ciencia/9201.html (dostęp: 21.10.2023).
3. La curiosa creación del futbolín [na:] https://historia.nationalgeographic.com.es/a/curiosa-historia-creacion-futbolin_16601 (dostęp: 21.10.2023).
4. Ocho inventos españoles para no olvidar [na:] https://www.autopista.es/planeta2030/ocho-inventos-espanoles-no-olvidar_241266_102.html (dostęp: 21.10.2023).
5. Los 12 inventos españoles famosos que nos cambiaron la vida [na:] https://www.diariodenavarra.es/noticias/vivir/2022/09/22/12-inventos-espanoles-famosos-cambiaron-vida-542176-3190.html (dostęp: 21.10.2023).
6. Lorenzana D., Submarino, futbolín, rayos X… Un recorrido por los inventos españoles más famosos [na:] https://hablemosdeempresas.com/empresa/inventos-espanoles/ (dostęp: 22.10.2023).
7. Historia del tabaco [na:] https://www.um.es/web/adyv/diversidad/salud-comunitaria/tabaco/historia (dostęp: 22.10.2023).
8. Suárez Rueda M., Inventos españoles. ¡No sabía que era español! [w:] “¿Español? Sí, gracias” nr 43/2018, s.17-20.