Hiszpanie mają talent do nadawania prostym rzeczom odrobiny magii – weźmy na przykład winogrona. Choć na pierwszy rzut oka są to po prostu zwykłe (choć przepyszne!) owoce, w Hiszpanii stały się one symbolem szczęścia, nadziei i noworocznych życzeń. Ale skąd dokładnie wzięła się tradycja jedzenia 12 winogron o północy w Sylwestra?
Wino, obfitość i... marketing
Jedna z najpopularniejszych teorii mówi, że tradycja ta narodziła się w 1909 roku. Wówczas hiszpańscy winiarze stanęli przed poważnym problemem: rekordowo obfita produkcja winogron groziła ogromnymi stratami. Zaczęli się więc zastanawiać co zrobić z takim nadmiarem owoców. Producenci wpadli na pomysł genialny w swojej prostocie: ogłosili, że jedzenie 12 winogron w Sylwestra przynosi szczęście w nadchodzącym roku. Pojawiły się nawet specjalne paczki z dokładnie 12 owocami, które miały symbolizować 12 miesięcy roku.
Ale czy na pewno tak było?
Choć teoria z 1909 roku wydaje się wyjątkowo logiczna, historia winogronowego rytuału może sięgać jeszcze głębiej. Już w 1882 roku burżuazja hiszpańska świętowała Sylwestra, zajadając winogrona i popijając szampana. Była to tradycja inspirowana francuską arystokracją – bo przecież nic bardziej przez siebie nie przemawia „elegancja” jak kieliszek bąbelków i grono winorośli. Mniej zamożni mieszkańcy Madrytu postanowili jednak podejść do tej tradycji z przymrużeniem oka. Zamiast zamykać się w salonach, przyszli tłumnie na Puerta del Sol, by wspólnie jeść winogrona podczas bicia dzwonów. Była to forma obśmiania arystokratycznych zwyczajów, ale także sposób na obejście wprowadzonego wówczas podatku od sylwestrowych zabaw w przestrzeni publicznej. Jak widać, Hiszpanie od zawsze mieli w sobie ducha przekory!
Dlaczego akurat winogrona?
Winogrona od wieków były w Hiszpanii symbolem obfitości i szczęścia. Są tanie, łatwe w uprawie, a do tego – jak twierdzili niektórzy – przynoszą pozytywną energię. Ich spożywanie w Sylwestra miało być nie tylko praktyczne, ale i duchowe. Każde z 12 winogron symbolizuje jeden miesiąc nadchodzącego roku. Tradycja mówi, że należy je jeść w rytm dwunastu uderzeń zegara, które rozbrzmiewają z wieży Real Casa de Correos na Puerta del Sol w Madrycie. Nie jest to jednak takie proste – w praktyce jedzenie winogron w tym tempie często kończy się komicznymi sytuacjami – finalnie wszyscy uczestnicy zabawy mają poliki napchane winogronami jak chomiki!
Tradycja, która wykracza poza Hiszpanię
Dzięki swojej symbolice i prostocie zwyczaj jedzenia winogron rozprzestrzenił się na inne kraje, szczególnie w Ameryce Łacińskiej. W Meksyku, Kolumbii czy Wenezueli również zjada się 12 winogron na szczęście. Co ciekawe, w innych kulturach istnieją równie ciekawe zwyczaje noworoczne związane z jedzeniem: we Włoszech na przykład je się soczewicę, która ma przynieść bogactwo, a w Grecji wypieka się ciasto z ukrytą monetą na szczęście.
Winogrona dziś – obowiązkowy element Sylwestra
Bez względu na to, czy jesteś w Madrycie, Barcelonie czy małej hiszpańskiej wiosce, jedno jest pewne: gdy zegar wybija północ 31 grudnia, wszyscy chwytają za winogrona. W telewizji nadawana jest transmisja z Puerta del Sol, gdzie mieszkańcy Madrytu i turyści z całego świata wspólnie celebrują tę niezwykłą chwilę.
Autorka artykułu: Paulina Eryka Masa
Źródła:
1. Fotografia ilustrująca artykuł: KamranAydinov [na:] freepik.com.
2. Espín, I., 2024, Por qué en España comemos 12 uvas en Nochevieja: origen de esta tradición [na:] 20minutos.es (dostęp: 05.01.2025).
3. ¿Por qué tomamos uvas en Nochevieja? [na:] nationalgeographic.es (dostęp: 05.01.2025).
4. Vargas, M., 2024, ¿Sabes por qué se comen 12 uvas en Año Nuevo? Esta es otra tradición española que conquistó México [na:] oem.com.mx (dostęp: 05.01.2025).
5. Mendez, D., 2024, La sorprendente razón por la que se comen 12 uvas en Año Nuevo: descubre el origen de la tradición mexicana [na:] mexico.as.com (dostęp: 05.01.2025).
6. Heredia, A., 2024, ¿De dónde viene la tradición de tomar uvas en fin de año en España? [na:] elmundo.es (dostęp: 05.01.2024).