el bálsamo de Fierabrás

Fierabras (z francuskiego Fier-à-bras czyli ‘dzielne ramię’) to postać fikcyjna z francuskiej poezji epickiej z nurtu chansons de geste (‘pieśni o czynie’) czyli poematów rycerskich opiewających czyny historycznych i legendarnych bohaterów. Dzielny Fierabras to saraceński wojownik, pogański bohater o ogromnej sile i nieustraszonym sercu, który jednocześnie miał być władcą Aleksandrii i sułtanem Babilonii.

W Hiszpanii Fierabras pojawił się wraz z XV-wiecznym tłumaczeniem z języka francuskiego na hiszpański księgi rycerskiej zatytułowanej « Historia władcy Karola Wielkiego i dwunastu parów Francji » (hiszp. La historia del emperador Carlomagno y de los doce pares de Francia). O ile pierwsza część utworu przywołuje dane biograficzne istotnie dotyczące życia Karola Wielkiego, o tyle druga część jest już zupełnie wyimaginowaną historią, w której władca walczy z pogańskim wojskiem pod wodzą Balana i jego syna Fierabrasa. Ten, podczas najazdu na Rzym, zdobył 2 beczki oliwy, którą balsamowane było ciało Chrystusa, i która miała cudowne właściwości lecznicze i z jej pomocą miał mieć niemal magiczną możliwość gojenia wszelkich wojennych ran.

Słynny Don Kichot z Manchy, tytułowy bohater XVII-wiecznej powieści Miguela de Cervantesa, próbował odtworzyć cudowny balsam Fierabrasa z wina, oliwy, soli i rozmarynu, żeby uleczyć swoje dolegliwości. Po wypiciu specyfiku don Kichot cierpiał na nadmierne poty, potem  pojawiły się torsje a na końcu zapadł w głęboki i długi sen. Trudno więc stwierdzić, żeby balsam faktycznie zadziałał prozdrowotnie, choć ten uważał następnego dnia, że czuje się o niebo lepiej niż przed jego wypiciem. Tymczasem na Sancho Pansę mikstura podziałała przeczyszczająco, co jego pan uznał za dowód na to, że balsam Fierabrasa leczy jedynie prawdziwych rycerzy. Niemniej jednak w języku potocznym el bálsamo de Fierabrás to remedium na wszystko, lekarstwo, które leczy każdą dolegliwość.